Jazda pod wpływem alkoholu

Jedziesz – nie pij, piłeś – nie jedź, czyli o prowadzeniu pojazdu na podwójnym gazie.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami dopuszczalna ilość alkoholu we krwi kierowcy wynosi 0,2 promila (0,1 mg/l w wydychanym powietrzu). Przekroczenie tego stężenia jest przestępstwem -jazda w stanie nietrzeźwości, albo wykroczeniem – jazda po użyciu alkoholu.

Jeżeli stężenie alkoholu we krwi kierowcy przekracza 0,2 promila  (bądź od 0,1 do 0,25 mg w 1 dm wydychanego powietrza), ale jest zarazem niższe niż 0,5 promila, to oznacza, że znajduje się on w stanie po użyciu alkoholu i popełnia wykroczenie określone w art. 87 § 1 kodeksu wykroczeń. Prowadzenie pojazdu przy stężeniu alkoholu powyżej 0,5 promila, czyli w stanie nietrzeźwości, stanowi natomiast przestępstwo z art. 178a § 1 kodeksu karnego. Definicje stanu po użyciu alkoholu i stanu nietrzeźwości znajdują się w art. 46 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Nie ma natomiast odpowiednich wskaźników (mierników) dotyczących innych środków, które ewentualnie sprawca zażył. Chodzi o środki działające podobnie jak alkohol, czyli głównie środki odurzające (narkotyki, takie jak marihuana, amfetamina, meta amfetamina itp)), o których mowa w art. 87 kw. Natomiast w art. 178a kk posłużono się pojęciem stanu nietrzeźwości, którego treść jest ustawowo określona, a także drugim pojęciem – „środek odurzający”. Stwierdzenie użycia przez sprawcę środka odurzającego daje zatem podstawę przyjęcia odpowiedzialności za przestępstwo, a nie za wykroczenie.

Przedmiotem przestępstwa jest bezpieczeństwo w komunikacji a w konsekwencji życie i zdrowie człowieka oraz mienie. Jak wiadomo, alkohol, środki odurzające a także inne środki działające podobnie jak alkohol, osłabiają zdolność koncentracji, zdolność szybkiego reagowania na wydarzenia. Ogólnie osłabiają sprawność psychofizyczną człowieka, który w ten sposób staje się mniej bezpiecznym uczestnikiem ruchu niż inne osoby. Sprawca naraża więc potencjalnie bezpieczeństwo ruchu. Przepisy wymieniają alkohol, środki odurzające oraz środki podobnie działające. Te ostatnie są to środki ogólnie określane jako narkotyczne, środki, do których odnosi się ustawa o zwalczaniu narkomanii, ale nie tylko.

Leki a prowadzenie pojazdu

Wiele środków farmaceutycznych może wykazywać ujemne działanie na sprawność psychofizyczną człowieka. Obecnie informacje o tym znajdują się w ulotkach załączonych do tych leków. A zatem środki, o których mowa w przepisach to różne postacie napojów uznanych za alkoholowe, środki, których dotyczą przepisy ustawy o zwalczaniu narkomanii (w języku ogólnym nazywane narkotycznymi), a także niektóre środki farmaceutyczne oddziałujące na system nerwowy człowieka. W polskim prawodawstwie środkiem odurzającym nazywamy substancję pochodzenia naturalnego lub syntetycznego działającą na ośrodkowy układ nerwowy, określoną w rozporządzeniu wydanym na podstawie ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii.

Przestępstwo – jazda po pijanemu

Przestępstwo polegające na prowadzeniu pojazdu w stanie nietrzeźwości (lub pod wpływem środka odurzającego) określone jest w art. 178a kk i podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Sprawca czynu wypełni znamiona przestępstwa jeżeli  przy stężeniu alkoholu we krwi powyżej 0,5 promila prowadzi  pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym. Czyn polega na prowadzeniu (czyli kierowaniu) pojazdu mechanicznego na drodze każdego rodzaju (§ 1) w stanie zagrażającym bezpieczeństwu w komunikacji. Do znamion przestępstwa nie należy skutek w postaci np. sprowadzenia katastrofy. Jest ono dokonane już w momencie uruchomienia pojazdu i rozpoczęcia jazdy (uczestniczy w ruchu), a zatem rozstrzygnięcie, czy oskarżony popełnił przestępstwo z art. 178 § 1 k.k., zależy od ustalenia, czy droga, którą jechał, jest drogą prywatną, drogą dojazdową do pól uprawnych, czy też drogą polną, na której odbywa się ruch pojazdów.

Ruchem lądowym jest nie tylko ruch na drogach publicznych, w strefach zamieszkania, lecz także ruch w miejscach dostępnych dla powszechnego użytku. Do miejsc dostępnych dla ruchu pojazdów nie mogą natomiast zostać zaliczone miejsca, w których nie odbywa się ruch ogólnodostępny, a jedynie dopuszczone jest do ruchu wąskie grono osób – np. podwórko.

Trzeba podkreślić, że kryterium „ruchu lądowego” należy wiązać nie tyle z formalnym statusem konkretnej drogi, czy też określonego miejsca, lecz z faktyczną dostępnością i rzeczywistym jego wykorzystaniem dla ruchu pojazdów i innych uczestników. Wobec tego samo stwierdzenie, że do zdarzenia doszło na drodze leśnej, nie wyklucza możliwości przypisania czynu z art. 178a § 1 k.k. (tak SN w postanowieniu z 28.03.2017 r., III KK 472/16).

Pojazd mechaniczny w ruchu lądowym zdefiniowany jest w praktyce i orzecznictwie jako każdy pojazd drogowy czy szynowy napędzany umieszczonym w nim silnikiem, jak również maszyna samobieżna i motorower oraz pojazd szynowy. Prowadzenie pojazdu mechanicznego oznacza zgodne z jego konstrukcją wprawienie go w ruch, kierowanie nim, nadawanie prędkości i hamowanie.

Warto podkreślić, że podmiotem przestępstwa określonego w art. 178a § 1 k.k. może być także osoba prowadząca holowany pojazd mechaniczny (wyrok SN z 18.03.2003 r., III KKN 390/01).

Adwokat Piotr Dorniak Jelenia Góra Jazda po pijanemu

Czy sterowanie DRONEM w po pijanemu realizuje znamiona przestępstwa z art. 178a kk?

W świetle przedstawionej definicji „prowadzenia pojazdu” w pojęciu tym mieści się sterowanie pojazdem. Niezasadne jest uzależnianie „prowadzenia pojazdu” od posiadania bezpośredniego kontaktu z nim. Obecnie dostępne możliwości techniczne pozwalają na inny sposób prowadzenia pojazdu, niż tylko siedząc w nim lub na nim. W związku z tym „prowadzeniem” może być również zdalne sterowanie pojazdem np. dronem.

Przestępstwo polegające na prowadzeniu pojazdu w stanie nietrzeźwości, lub pod wpływem środka odurzającego, może być popełnione jedynie umyślnie. Sprawca musi obejmować zamiarem także stan nietrzeźwości. W przypadku błędu, nawet nieusprawiedliwionego, kiedy sprawca błędnie uznaje, że stężenie alkoholu nie osiągnęło granicy stanu nietrzeźwości, nie można przypisać mu odpowiedzialności za przestępstwo z art. 178a kk. W takim przypadku, odpowiedzialność może dotyczyć jedynie wykroczenia z art. 87 k.w.

Jazda po alkoholu – Wykroczenie

Jeżeli stężenie alkoholu we krwi kierowcy przekracza 0,2 promila, ale jest jednocześnie niższe niż 0,5 promila, mamy do czynienia ze stanem po użyciu alkoholu. W takim przypadku kierowca popełnia wykroczenie, określone w art. 87 § 1 kodeksu wykroczeń. Skutkiem jest podleganie karze aresztu albo grzywny nie niższej niż 2500 złotych. Wraz z wykroczeniem, orzeka się również zakaz prowadzenia pojazdów. Istnieje możliwość starania się o ograniczenie zakazu prowadzenia do kategorii pojazdów, którymi dana osoba poruszała się w momencie zdarzenia.

Wykroczenie z art. 87 § 1 kw zostanie także popełnione w warunkach prowadzenia pojazdu mechanicznego po użyciu podobnie działającego do alkoholu środka. Co to oznacza?  Jak zauważył Sąd Najwyższy – stan po użyciu środka podobnie działającego do alkoholu jest równoznaczny jedynie ze znajdowaniem się tego środka w organizmie. Natomiast jego użycie nie oznacza jeszcze realnego wpływu zażytego środka na zdolności psychomotoryczne kierowcy.  Prowadząc ocenę zaburzeń zdolności psychomotorycznych, dysponujemy tylko badaniem krwi wykazującym stan stężenia środka zbliżony do stężenia progowego. W tym kontekście, należy odwołać się do dowodów opisujących wygląd sprawcy, funkcjonowanie określonych jego organów oraz pozwalających na ustalenie sposobu jego zachowania.(postanowienie SN z 31.05.2011 r., V KK 398/10).

Zgodnie z art. 87 § 1a kw sprawcą wykroczenia może być również osoba prowadząca inny pojazd. Popełnia ona wykroczenie jeżeli znajdowała się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem podobnie działającego środka. Natomiast nie jest prowadzeniem pojazdu zasiadanie za kierownicą nieuruchomionego pojazdu, a także prowadzenie roweru przez osobę pieszą.

Odrębnym typemtego wykroczenia, określonym w art. 87 § 2 kw jest prowadzenie jakiegokolwiek innego pojazd, tj. innego niż mechaniczny (np. rower, pojazd konny). Warunkiem odpowiedzialności jest jednak prowadzenie pojazdu na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu.

Na zakończenie – w jaki sposób poznać, że stężenie spadło do poziomu pozwalającego na siadanie za kółkiem? W sprzedaży są alkomaty do użytku domowego. Można również skorzystać z alkomatu znajdującego się w najbliższej jednostce Policji. Możesz nie zgodzić się z wynikiem badania alkomatem. Jest to szczególnie ważne podczas zatrzymania. Możesz wtedy zażądać badania stężenia we krwi w warunkach szpitalnych.