Podział majątku przy rozwodzie

Rozwód a podział majątku

W trakcie sprawy rozwodowej, a niekiedy jeszcze przed złożeniem pozwu o rozwód, małżonkowie zastanawiają się w jaki sposób uporządkować swoje sprawy majątkowe. Pojawiają się między innymi pytania o to, czy podziału majątku dokonać przed, w trakcie czy po zakończeniu sprawy rozwodowej? A może w ogóle nie jest konieczne dokonywanie podziału?

W tym artykule dowiesz się jak wygląda podział majątku, czemu służy, i co najważniejsze – od czego zacząć aby skutecznie go dokonać.

W jakim celu dokonuje się podziału majątku wspólnego

Wspólność majątkowa w małżeństwie

Jeżeli przyszli małżonkowie nie zdecydują o zmianie ustroju majątkowego za pośrednictwem umowy zawartej przed notariuszem przed ślubem lub podczas trwania małżeństwa, z mocy prawa powstaje między nimi tzw. wspólność ustawowa.

W ramach takiego ustroju funkcjonują trzy majątki – majątek wspólny oraz osobiste majątki żony i męża. Majątek wspólny obejmuje wszelkie dobra nabyte przez małżonków (lub jednego z nich) po zawarciu małżeństwa. Majątki osobiste zawierają przede wszystkim te dobra, które zostały nabyte przed zawarciem małżeństwa.

Co wchodzi w skład majątku osobistego?

Do majątków osobistych każdego z małżonków – niezależnie od czasu ich nabycia – wchodzą m.in. przedmioty majątkowe uzyskane w drodze dziedziczenia, zapisu, darowizny (chyba, że darczyńca zdecyduje darować określony przedmiot obojgu małżonkom), a także przedmioty majątkowe służące do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków (np. ubrania). Pełne wyliczenie zawarte jest w przepisie art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Czy podział majątku dotyczy wszystkich dobr?

Podział majątku obejmuje tylko majątek wspólny małżonków. Obejmuje on wszystkie rzeczy nabyte podczas trwania małżeństwa, takie jak nieruchomości, ruchomości (np. samochód, sprzęty RTV i AGD), jak również środki pieniężne, lokaty itp. Majątki osobiste męża i żony nie są dzielone po rozwodzie.

Rozliczenie nakładów w ramach podziału majątku

Mimo, że majątki osobiste nie są podlegają podziałowi, rozliczeniu mogą podlegać nakłady, czyli wydatki, poczynione z majątku osobistego na majątek wspólny i odwrotnie. Przykładowo, jeśli jeden z małżonków sprzeda nieruchomość nabytą przed małżeństwem, a z uzyskanej kwoty dofinansuje zakup wspólnego mieszkania, może on zażądać rozliczenia tych środków podczas podziału majątku.

Dlaczego warto dokonać podziału majątku?

Mimo braku formalnej konieczności dokonania podziału majątku wspólnego po rozwodzie, jest to krok zalecany. Pozwala on na jasne określenie, które składniki majątkowe należą do którego z małżonków i którymi może on swobodnie rozporządzać, np. sprzedać czy darować, bez konieczności uzyskania zgody drugiego małżonka.

Kiedy i w jaki sposób można dokonać podziału majątku wspólnego

Podział majątku – kiedy jest możliwy?

Majątek wspólny małżonków może być podzielony przed, w trakcie rozwodu, jak i po rozwiązaniu małżeństwa. Istotne jest jednak, że podziału nie można przeprowadzić dopóki między małżonkami trwa wspólność ustawowa. Ustaje ona z mocy prawa z chwilą prawomocnego rozwiązania małżeństwa, a więc w momencie uprawomocnienia się wyroku rozwodowego.

Podział majątku przed i w trakcie rozwodu

Podział majątku nie jest uzależniony od rozwodu i może nastąpić przed nim lub w trakcie sprawy rozwodowej. Podział majątku w samym wyroku rozwodowym jest jednak możliwy tylko wyjątkowo i tylko wtedy, gdy nie spowoduje to nadmiernej zwłoki w postępowaniu. W praktyce taki podział jest możliwy, gdy między małżonkami istnieje zgoda co do sposobu jego dokonania.

Przed rozwodem, podział majątku musi być poprzedzony zawarciem przez małżonków umowy majątkowej małżeńskiej u notariusza. Ma ona na celu ustanowienie rozdzielności majątkowej, a więc wywołania skutku analogicznego do tego, jaki powoduje orzeczenie rozwodu. Dopiero po jej zawarciu można zawrzeć umowę o podział majątku wspólnego.

Forma umowy o podziale majątku

Jeżeli w skład majątku wchodzą nieruchomości, umowa o podziale majątku dla swej skuteczności musi zostać sporządzona w formie aktu notarialnego. W pozostałych przypadkach wystarczy zwykła umowa między małżonkami.

Podział majątku po rozwodzie

Umowny podział majątku może zostać dokonany również po rozwodzie. W tym przypadku nie ma już konieczności zawierania wcześniej umowy dotyczącej rozdzielności majątkowej, ponieważ skutek w postaci ustania wspólności majątkowej małżeńskiej powstał już wraz z rozwiązaniem małżeństwa przez rozwód.

Brak zgody między małżonkami

Umowny podział majątku możliwy jest tylko wtedy, gdy małżonkowie są zgodni co do sposobu podziału. Jeśli nie ma takiej zgody, pozostaje wystąpienie z wnioskiem o podział do sądu. Takie rozwiązanie jest zalecane, gdy między małżonkami nie ma zgody co do sposobu podziału majątku wspólnego, ale wniosek do sądu można złożyć również wtedy, gdy małżonkowie mają wypracowany zgodny plan podziału majątku.

Adwokat Piotr Dorniak Jelenia Gora

W jaki sposób można podzielić majątek wspólny?

Podział majątku może być dokonany w ten sposób, że określone składniki majątkowe przypadają na rzecz jednego z małżonków (np. mieszkanie, dom), podczas gdy inne na rzecz drugiego (np. samochód, domek letniskowy), niekiedy z obowiązkiem spłaty bądź dopłaty na rzecz współmałżonka. Alternatywą dla fizycznego podziału jest sprzedaż majątku (np. domu) i podział uzyskanej kwoty między małżonków.

Ile kosztuje podział majątku?

Przy umowie zawartej u notariusza, jego wynagrodzenie ustalane jest indywidualnie. Nie może być jednak wyższe niż określone Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.06.2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (zależna od wartości majątku, który jest przedmiotem podziału i może wynieść od 100 do 10 000 zł). Jeżeli konieczne jest również, by została uzyskana rozdzielność majątkowa (jak w przypadku podziału majątku przed rozwodem), należy liczyć się z dodatkowym kosztem około 400-600 zł.

Przy sądowym podziale majątku opłata sądowa od wniosku wynosi 1000 zł, jeżeli jednak wniosek zawiera zgodny projekt podziału opłata ta jest niższa i wynosi 300 zł. Jeżeli małżonkowie nie są zgodni co do wartości majątku, należy liczyć się z dodatkowymi kosztami na pokrycie wynagrodzenia biegłego sądowego, który określi wartość majątku.

Jeżeli w skład majątku wspólnego nie wchodzi nieruchomość, zaś byli małżonkowie są zgodni co do tego jw. Jaki sposób majątek ma zostać podzielony, można samodzielnie zawrzeć umowę, wskazując w niej które składniki majątku mają przypaść któremu z małżonkowi (np. żona dostanie samochód, mąż pralkę i lodówkę). Wówczas brak jest w zasadzie jakichkolwiek kosztów związanych z podziałem.

Podział majątku – samodzielnie czy z pomocą prawnika?

Planując podział majątku warto skonsultować się z adwokatem od spraw rozwodowych. Adwokat wskaże jaki tryb podziału będzie najkorzystniejszy w naszej sytuacji (umowny czy sądowy). Pozwoli to przeprowadzić podział sprawnie i bez zbędnych kosztów.

Kancelaria Adwokacka Adwokata Piotra Dorniaka świadczy kompleksowe usługi prawne związane z reprezentacją Klientów w sprawach rodzinnych. Dzięki swojemu wieloletniemu doświadczeniu dba o to, aby do każdej sprawy podchodzić w sposób indywidualny mając na uwadze przede wszystkim dobro każdego ze swoich klientów.

Jeżeli jesteś zainteresowany pomocą we wskazanym zakresie, zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią w Jeleniej Górze. Po przeanalizowaniu Twojej sytuacji doradzimy w jaki sposób dokonać podziału. Sporządzimy też profesjonalny projekt umowy o podział majątku wspólnego, która pozwoli na realizację interesów obojga małżonków oraz zminimalizuje ryzyko ewentualnych nieporozumień.