Rozwód a separacja

Rozwód? A może separacja…?

Kiedy w naszym małżeństwie od dłuższego czasu się nie układa, zaczynamy zastanawiać się nad formalnym zakończeniem związku. Zazwyczaj pierwszym, co nasuwa się w tej sytuacji jest myśl o złożeniu pozwu o rozwód. Chcemy uzyskać orzeczenie rozwodu, rozwiązujące nasze małżeństwo i w ten sposób oficjalnie zakończyć relację łączącą nas ze współmałżonkiem.

Co jednak zrobić, gdy nie jesteśmy przekonani do tak stanowczych kroków? Alternatywą może być separacja.

Z separacją wiąże się większość skutków jakie pociąga za sobą rozwód, z tą jednak różnicą, że w przypadku separacji nie następuje formalne rozwiązanie węzła małżeńskiego. Separację można więc niejako określić jako „rozwód na próbę”. Daje ona małżonkom czas do namysłu nad przyszłością małżeństwa, przy czym jest odwracalna i małżonkowie mogą w zasadzie
w dowolnym momencie powrócić do małżeństwa. I chociaż w wielu przypadkach separacja faktyczna i prawna jest pierwszym etapem do podjęcia decyzji o rozwodzie, to zdarza się że małżonkowie po rozłące decydują się na ratowanie małżeństwa.

Czym więc właściwie jest separacja? Czemu służy ta instytucja i jakie są jej prawne konsekwencje? I co najważniejsze – czym różni się ona od rozwodu?

Rozwód a separacja – podobieństwa i różnice

Jeną z najważniejszych różnic między rozwodem i separacją jest to, że o ile rozwód stanowi definitywne zakończenie związku małżeńskiego, o tyle separacja nie powoduje ustania małżeństwa a jedynie jego „zawieszenie”. W przypadku separacji małżeństwo łatwo przywrócić do stanu sprzed jej orzeczenia, podczas gdy ewentualna reaktywacja małżeństwa po rozwodzie wymaga ponownego zawarcia związku małżeńskiego przez byłych małżonków.

Na tym jednak różnice się nie kończą. Powrót do nazwiska noszonego przez wstąpieniem w związek małżeński możliwy jest wyłącznie w przypadku rozwiązania małżeństwa przez rozwód. Należy tego dokonać w USC przed upływem 3 miesięcy od momentu uprawomocnienia się wyroku rozwodowego (wyrok staje się prawomocny, gdy upłynie termin do odwołania się od wyroku i żaden z małżonków go nie zaskarży). W przypadku separacji nie ma możliwości powrotu do nazwiska noszonego przed ślubem.

To co różni separację od rozwodu to także kwestia ciążącego na małżonkach obowiązku wzajemnej pomocy. W przypadku separacji małżeństwo wciąż istnieje, zatem małżonkowie są obowiązani do wzajemnej pomocy, o ile zajdzie taka potrzeba. Wskutek rozwodu – jako że definitywnie kończy on związek małżeński, ustaje również obowiązek wzajemnej pomocy (nie dotyczy to ewentualnej alimentacji). Trudno bowiem wyobrazić sobie, aby osoba po rozwodzie – tym bardziej kiedy ma nowego partnera, miała nadal pomagać byłemu małżonkowi. Oczywiście takie sytuacje się zdarzają, jednak jest to wyłącznie dobra wola małżonków, nie zaś obowiązek prawny.

Jakie są więc podobieństwa obu instytucji?

Zarówno w przypadku separacji jak i rozwodu, ustaje ustawowa wspólność majątkowa, ponadto od chwili uprawomocnienia się orzeczenia – tak rozwodowego, jak i o separacji – małżonkowie nie dziedziczą po sobie.

Ponadto, w przypadku separacji – analogicznie jak przy rozwodzie – sąd może uregulować sposób sprawowania opieki nad małoletnimi dziećmi małżonków, kontaktów dzieci z rodzicami, a także kwestie dotyczące pokrywania kosztów ich utrzymania (alimenty na dzieci).

Adwokat Piotr Dorniak Jelenia Gora

A więc rozwód czy separacja?

Zastanawiając się nad tym jakie rozwiązanie jest dla nas lepsze – rozwód czy separacja – należy pamiętać, że sąd w pewnych przypadkach może nie orzec zgodnie z naszym żądaniem. Sąd może odmówić rozwiązania małżeństwa przez rozwód w sytuacji, gdy uzna, że rozkład pożycia małżeńskiego między małżonkami nie jest trwały. Mowa o rozpadzie na płaszczyźnie fizycznej, duchowej oraz gospodarczej, co oznacza brak współżycia fizycznego, brak więzi psychicznej między małżonkami, a także brak prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego.

O ile w przypadku separacji wystarczy, aby między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia małżeńskiego (czyli rozpad na wszystkich płaszczyznach, o których mowa powyżej), o tyle w przypadku rozwodu koniecznym jest, aby był on również trwały.

Nie ma odgórnie określonego okresu, po przekroczeniu którego uznaje się że rozkład pożycia jest trwały. Przyjmuje się jednak, że stan taki powinien utrzymywać się co najmniej przez kilka miesięcy, a dodatkowo brak jest perspektyw (widoków) powrotu małżonków do wspólnego pożycia.

Ponadto sąd odmówi wydania orzeczenia – tak w przypadku separacji jak i rozwodu – w sytuacji, kiedy na skutek tego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci stron, a także wtedy, gdy takie orzeczenie rozwodu i separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (np. gdy, jeden z małżonków wnosi o rozwód po kilkunastu czy kilkudziesięciu latach małżeństwa, podczas gdy drugi małżonek jest ciężko i nieuleczalnie chory).

Rozwód czy separacja – co wybrać?

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, co jest korzystniejsze – rozwód czy separacja. Wszystko zależy od konkretnej sytuacji, a zwłaszcza od tego, czy małżonkowie widza jakąkolwiek szansę na reaktywację małżeństwa.

Przy wyborze optymalnego dla nas rozwiązania warto też zastanowić się czemu ma służyć ewentualny rozwód bądź separacja. Jeżeli chcemy zawrzeć nowy związek małżeński, będzie to możliwe wyłącznie po uprzednim uzyskaniu rozwodu. Podobnie, zmiana nazwiska na to jakie nosiliśmy przez ślubem, możliwa będzie tyko w przypadku wcześniejszego rozwodu.

Jeżeli natomiast nie jesteśmy pewni czy chcemy definitywnie zakończyć nasze małżeństwo albo w przypadku, gdy brak jest przesłanek do uzyskania rozwodu (np. brak trwałości rozpadu pożycia małżeńskiego), warto rozważyć separację. Pozwoli to na przemyślenie przyszłości naszego małżeństwa a jednocześnie wywoła skutki prawne analogiczne jak przy rozwodzie: rozdzielność majątkowa, brak dziedziczenia, ewentualne uregulowanie kwestii rodzinnych – kontakty z dziećmi, obowiązek alimentacyjny.

Adwokat rozwodowy – Jelenia Góra

Jeżeli masz wątpliwości co do tego, co w Twojej sytuacji będzie najlepszym rozwiązaniem, zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią. Adwokat do spraw rozwodowych pomoże Ci etapie – począwszy od wyboru optymalnego rozwiązania, przez sporządzenie niezbędnych pism procesowych (m.in. pozew o rozwód z winy lub bez winy, odpowiedź na pozew o rozwód, pozew o alimenty, wniosek o podział majątku), po reprezentację w sądzie. Sprawy rozwodowe są jednym z obszarów praktyki naszej Kancelarii. Zatem jeżeli jesteś zainteresowany uzyskaniem pomocy prawnej w tym zakresie, zapraszamy do kontaktu.