Wydziedziczenie

Wydziedziczenie w testamencie – pozbawienie prawa do zachowku

         Spadkodawca, ma pełną dowolność co do tego komu, co i ile zapisać w testamencie. Jego ostatnia wola powinna być wolna od wpływu innych osób, aby w ogóle można było mówić o ważności testamentu. Wydziedziczenie i zachowek (zachówek) to pojęcia, które są ze sobą ściśle powiązane, ponieważ wydziedziczenie pozbawia daną osobę prawa do zachowku (zachówku).

Brak testamentu a dziedziczenie

            W polskim prawie mamy dwa rodzaje dziedziczenia – ustawowe i testamentowe. Brak testamentu oznacza, że majątek po śmierci dziedziczą najbliżsi krewni. Mamy wówczas do czynienia z dziedziczeniem ustawowym. Pominięcie przez spadkodawcę najbliższych krewnych w testamencie nie oznacza, że nie mogą oni nic żądać. Mają oni wówczas prawo do upomnienia się o co najmniej połowę należnej im z ustawy części (dwóch trzecich w przypadku osób małoletnich lub niezdolnych do pracy), czyli prawo do zachowku (zachówku).

Czym jest wydziedziczenie?

            Wydziedziczenie jest jedną z instytucji prawa spadkowego. Ma ona za zadanie pozbawienie, wskazanych przez spadkodawcę osób, możliwości nie tylko samego dziedziczenia, ale także prawa do zachowku. Jeżeli spadkobierca jest w konflikcie z osobami najbliższymi, które są uprawnione do dziedziczenia z ustawy, może skorzystać z instytucji wydziedziczenia. Aby jednak to zrobić, pojawia się konieczność sporządzenia testamentu. Mało tego, elementem obligatoryjnym wówczas jest wskazanie motywów spadkodawcy. Czyli innymi słowy – z jakiego powodu chce pozbawić dziedziczenia najbliższe osoby. Wydziedziczenie jest instytucją ustawową wymienioną w Kodeksie Cywilnym i nie może ono mieć miejsca z dowolnych powodów. Aby skutecznie kogoś wydziedziczyć muszą zaistnieć tzw. ustawowe przesłanki.

Kiedy możliwe jest wydziedziczenie?

Zgodnie z Kodeksem Cywilnym wydziedziczyć można spadkobiercę, który:

• dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci,
• uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych,
• wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego.

Potrzebujesz pomocy w sprawie spadkowej?

Wyślij wiadomość na adres kontakt@piotrdorniak.pl lub zadzwoń 887 887 995

Brak kontaktów i wsparcia a wydziedziczenie

Wiele obowiązków rodzinnych wynika wprost z przepisów prawa, tj. z Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Obowiązki te są różnorodne, w zależności m.in. od tego, których osób z rodziny dotyczą. I tak, do obowiązków rodzinnych możemy zaliczyć:

• obowiązki alimentacyjne,
• obowiązki wzajemnego szacunku i wsparcia,
• opiekę nad dziećmi i zarząd ich majątkiem,
• obowiązek współdziałania dla dobra rodziny,
• obowiązki małżonków w zakresie pożycia, wierności, wzajemnej pomocy i zaspokajania potrzeb rodziny.

Nie bez powodu o obowiązkach tym wspominam. Otóż, najczęstszym z powodów, dla których spadkodawca decyduje się na skorzystanie z instytucji wydziedziczenia  jest wieloletnie zaniechanie kontaktów czy pomocy ze strony np. ich dzieci, pomimo tego, że konieczność owej pomocy była sygnalizowana.

Nałóg jako uzasadnienie wydziedziczenia

Jeżeli postępowanie ustawowych spadkobierców jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, może to stanowić powód do dziedziczenie. Zachowaniem taki będzie więc, np.:

• alkoholizm,
• narkomania,
• hazard,
• utrzymywania się z działalności przestępczej,
• i może mniej oczywiste – wstąpienie do sekty.
  
  

Przebaczenie spadkodawcy, czyli wykluczenie wydziedziczenia

         W sytuacji gdy spadkodawca i spadkobierca/spadkobiercy żyją ze sobą w konflikcie, spadkodawca może zdecydować się na sporządzenie testamentu, w którym skorzysta z instytucji wydziedziczenia. Może jednak zdarzyć się tak, że po tej decyzji spadkodawca przebaczy spadkobiercy, a wydziedziczenie będzie wówczas nieważne. Co do zasady, w sytuacji, gdy spadkodawca dokonał wydziedziczenia w testamencie, aby je odwołać konieczna jest zmiana, odwołanie lub sporządzenie nowego testamentu. Sąd Najwyższy w swojej uchwale, wskazał jednak pogląd odmienny. Otóż SN wskazał, że przebaczenie przez spadkobiercę może nastąpić po sporządzeniu testamentu wydziedziczającego, a forma specjalna nie jest wymagana.

Wydziedziczenie, na które spadkobierca się nie zgadza

            Wydziedziczenie można kwestionować. Jeżeli dana osoba nie zgadza się z wolą testatora, ma prawo do wniesienia do właściwego sądu pozwu o zapłatę zachowku przeciwko innym osobom zobowiązanym do jego zapłaty. Osoba ta nie musi się martwić, że w jakikolwiek sposób będzie musiała udowadniać, że zachowek jej się należy. To na osobach, które uprawnienie to kwestionują, spoczywa obowiązek wykazania, że wydziedziczenie zostało dokonane skutecznie.

Podsumowanie – adwokat prawa spadkowego Jelenia Góra

            Temat wydziedziczenia wzbudza wiele kontrowersji. Zdarza się, że wydziedziczone osoby nie zgadzają się z decyzją spadkodawcy i wówczas wstępują na drogę sądową z pozwem o zapłatę zachowku. Należy pamiętać, że wydziedziczenia nie można dokonać od tak, pod wpływem emocji czy chwilowego konfliktu. Działanie spadkobiercy musi być trwałe i uporczywe. Na przykład – wydziedziczenie najbliższych osób z powodu niedopełnienie przez nich obowiązków rodzinnych, w przypadku gdy sam spadkodawca je zaniechał, nie będzie skuteczne. Sytuacji takich jest wiele, dlatego tego rodzaju kwestie należy każdorazowo rozpatrywać indywidualnie, i podejmować decyzje skrojone na miarę dane sytuacji.